Near Miss วิธีเปลี่ยนเหตุการณ์เกือบเกิดอุบัติเหตุให้เป็นบทเรียนองค์กร

ทุกครั้งที่พนักงานเกือบลื่นล้ม ถูกไฟดูดเฉียด หรือเผลอเดินเข้าเขตก่อสร้าง—เหตุการณ์เหล่านี้เรียกว่า Near Miss หรือ “เกือบเกิดอุบัติเหตุ” ซึ่งหลายองค์กรเพียงเก็บเป็นสถิติ แล้วปล่อยผ่านอย่างเงียบงัน

แต่ถ้าเราบอกว่า “ข้อมูล Near Miss เหล่านี้คือสมบัติชั้นดี ที่สามารถเปลี่ยนเป็นระบบเตือนภัยล่วงหน้าได้” คุณจะลองหยิบมันขึ้นมาใช้งานจริงหรือยัง?

Near Miss คืออะไร

Near Miss คือ เหตุการณ์ที่ เกือบ จะก่อให้เกิดอุบัติเหตุหรือความเสียหายแต่ยังไม่ทันเกิด เช่น เศษน้ำมันหกแล้วมีคนเหยียบเฉียดล้ม หรือพนักงานลากสายไฟพาดทางเดินชั่วคราว
หลายองค์กรรายงาน Near Miss แค่ “เพื่อให้มีตามระบบ” แต่ไม่ลงมือวิเคราะห์เพื่อหาสาเหตุรากเหง้า หรือปรับเปลี่ยนพฤติกรรมเชิงป้องกัน

แปลว่า Near Miss คือ “สัญญาณเตือนก่อนเกิดเหตุจริง” หากเรานิ่งนอนใจ เท่ากับเรายอมให้ระบบความปลอดภัยพลาดไปหนึ่งขั้น

วิธีเปลี่ยน Near Miss ให้กลายเป็น “ระบบป้องกันล่วงหน้า”

1. สร้างวัฒนธรรม “รายงานโดยไม่โดนตำหนิ”

เพราะ Near Miss ส่วนมากเกิดจากพฤติกรรมผิดพลาดเล็กๆ พนักงานมักไม่กล้ารายงาน เพราะกลัวถูกตำหนิ
แนวทางคือ สื่อสารให้ชัดว่า “ใครรายงาน คือผู้ช่วยองค์กรป้องกันอุบัติเหตุ” และเปิดพื้นที่รายงานแบบไม่ระบุตัวตน

2. วิเคราะห์แบบ RCA ไม่ใช่แค่กรอกแบบฟอร์ม

อย่าปล่อยให้ Near Miss เป็นแค่รายการ Excel
ลองใช้ Root Cause Analysis (RCA) เช่น Fishbone Diagram หรือ 5 Why มองหาต้นตอระบบที่ควรแก้ไข

3. รวมข้อมูล Near Miss เข้าระบบ Risk Assessment

หาก Near Miss เกิดซ้ำในพื้นที่เดิม เช่น โซนคลังสินค้า หรือทางเดินหน้าเครื่องจักร แปลว่าความเสี่ยงยังไม่ได้รับการจัดการ
ทำ Hot Spot Mapping แล้วปรับปรุงการจัดการความเสี่ยงเชิงพื้นที่

4. แปลงเป็น Checkpoint ในการสอนพนักงานใหม่

กรณี Near Miss ที่เคยเกิดในองค์กร ควรถูกแปลงเป็น “ตัวอย่างจริง” ใน การอบรมพนักงานใหม่
ยกเคสเหล่านี้เข้าไปในเนื้อหา Safety Orientation พร้อมชี้ให้เห็น “จะป้องกันอย่างไรไม่ให้เกิดขึ้นกับคุณ?”

ทำไมการเปลี่ยน Near Miss ให้เป็นระบบจึงคุ้มค่า

• ลดอุบัติเหตุซ้ำในจุดเดิมได้ถึง 80% (อ้างอิงจาก BLS, 2023)

• ยกระดับความตื่นตัวของพนักงานต่อความเสี่ยงรอบตัว

• ทำให้ข้อมูลความปลอดภัยขององค์กร “มีชีวิต” และนำไปใช้ในเชิงกลยุทธ์ได้จริง

Near Miss ไม่ใช่ความล้มเหลวในการควบคุมอุบัติเหตุ — แต่คือโอกาสทองในการป้องกันอุบัติเหตุครั้งต่อไป

ความแตกต่างของ Near Miss กับ Incident

แม้คำว่า “Near Miss” และ “Incident” จะดูคล้ายกัน เพราะล้วนเป็นเหตุการณ์ที่ไม่ควรเกิดขึ้นในที่ทำงาน แต่ความต่างของสองคำนี้คือ “ผลลัพธ์สุดท้าย” และ “โอกาสในการป้องกัน”

สรุป:

หากองค์กรของคุณยังเก็บ Near Miss ไว้ในโฟลเดอร์รายงานประจำเดือนอย่างเงียบๆ ลองเปลี่ยนแนวทาง เริ่มจากการอบรมลูกจ้างใหม่ ให้เห็นคุณค่าของการรายงาน และใช้ข้อมูลเหล่านี้ขับเคลื่อนระบบป้องกันให้ทำงานได้แบบ Proactive ไม่ใช่แค่ Reactive

แหล่งอ้างอิง

• Occupational Safety and Health Administration (OSHA).

• Bureau of Labor Statistics (BLS). Workplace Injury Report 2023

• Heinrich, H. W. “Industrial Accident Prevention”

• SafetyCulture Team. “Why You Should Investigate Near Misses”